Ook de organisatoren van de Black Lives Matter-demonstratie maandagavond op de Dam in hadden niet verwacht dat de opkomst zo hoog zou zijn. Dat zeggen Kick Out Zwarte Piet (KOZP) en Black Queer & Trans Resistance NL (BQTRNL) in een reactie. "Zowel de burgemeester als wijzelf kwamen hierdoor terecht in een situatie van overmacht."

De organisatie stelt dat demonstranten zijn opgeroepen om 1,5 meter afstand te houden en een mondkapje te dragen. Lang niet iedereen hield zich aan die regels, maar zelf de demonstratie beëindigen was volgens de organisatoren geen optie. "Dit zou resulteren in de mogelijkheid voor duizenden aanwezigen om hun eigen invulling te geven aan hun woede of teleurstelling, met alle gevolgen van dien."

De organisatoren roepen mensen die aanwezig waren bij het protest op de komende twee weken zoveel mogelijk thuis te blijven. "We roepen de aanwezige mensen tevens op om, wanneer er zorgen zijn dat je mogelijk besmet bent, je te laten testen via de nieuwe corona-hulplijn."

De openbaarvervoerbedrijven in Nederland zijn tevreden over de eerste twee dagen dat het verplicht is een mondkapje te dragen. Grote problemen hebben zich niet voorgedaan, meldt OV-NL, de organisatie waarin alle openbaarvervoerbedrijven verenigd zijn. Wel ontstaan soms opstoppingen omdat mensen pas hun mondkapje opdoen als ze de trein, tram, bus of metro instappen. "Zorg er dus voor dat je het mondkapje al op hebt voorafgaand aan instappen, dat zorgt voor een goede doorstroming," zegt Pedro Peters, voorzitter van OV-NL.

Het dragen van een mondkapje is sinds 1 juni verplicht. Dinsdag was een spannende dag omdat ook de middelbare scholen weer opengingen. Peters: "Net als maandag gaat het over het algemeen soepel. Iedereen moet uiteraard even wennen, zowel de reizigers als onze eigen medewerkers. Toch gaat iedereen er positief mee om en dat verdient een groot compliment."

OV-NL meldt dat er dinsdag minder 'volmeldingen' van de voertuigen zijn. Dat komt doordat het volume van het ov in Nederland zo maximaal mogelijk is opgeschaald. "We hopen dat deze lijn zich op deze manier doorzet. Daarom doen we nogmaals de oproep: werk thuis als het mogelijk is. Reis alleen als het noodzakelijk is en vermijd drukke plekken. Als we zo doorgaan, kan het openbaar vervoer in Nederland de komende maanden de versoepelingen goed ondersteunen."

De demonstranten die maandag op de te drukke Dam waren, hoeven niet uit voorzorg in quarantaine. Ook het ondergaan van een coronatest is pas nodig als ze klachten krijgen die kunnen wijzen op het coronavirus, is het advies van het kabinet. Wel moeten betogers de komende tijd 'extra alert' zijn op zulke klachten.

Over de demonstranten zijn grote zorgen, omdat ze zo dicht op elkaar stonden dat het virus mogelijk heeft kunnen overslaan. Die 'kans is aanwezig', beaamt minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid). Een betoger die de komende dagen bijvoorbeeld gaat hoesten, snotteren of koorts krijgt, moet daarom bij het afspreken van een coronatest melden op de Dam te zijn geweest. Dan kan de GGD 'vervolgstappen' nemen.

Een actievoerder die klachten krijgt, moet net als ieder ander thuisblijven en zich laten testen, zegt De Jonge. Onder anderen VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff en D66-Kamerlid Kees Verhoeven wilden verder gaan. Het leek hun raadzaam om van betogers te vragen zich al uit voorzorg af te zonderen en te laten testen. Maar dat vindt De Jonge, na overleg met het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en de GGD, niet nodig.

De minister had beide instanties maandag, meteen na de demonstratie, om een spoedadvies voor de betogers gevraagd.

Het kabinet gaat het reisadvies voor de meeste Europese landen versoepelen vanaf 15 juni. Het nieuwe advies wordt woensdag aangekondigd. Met die datum loopt Nederland in de pas met een aantal Europese landen, die ook van plan zijn om vanaf die datum reisbeperkingen op te heffen.

Naar verwachting wordt het reisadvies voor de meeste Europese landen versoepeld, maar dit zal niet voor alle landen gelden. Bovendien betekent een versoepeling niet dat iedereen zonder problemen vrij door Europa kan reizen.  

Vooralsnog geldt het reisadvies 'alleen noodzakelijk reizen' voor Europese landen.

Artsen hebben 'met afgrijzen'gekeken naar de demonstratie maandag op de Dam in Amsterdam. Dat zegt Ernst Kuipers, voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg. "Het ging om 5000 mensen vanuit het hele land die langdurig dicht bij elkaar stonden en de meeste omstanders niet direct kennen. De kans is zeer reëel dat er mensen met corona waren. En de kans dat zij dat hebben overgedragen is ook zeer reëel," aldus Kuipers.

Duizenden mensen waren maandag samengekomen op de Dam om te protesteren tegen racistisch politiegeweld in de Verenigde Staten. Door de hoge opkomst was het moeilijk voor deelnemers om afstand van elkaar te bewaren. Dat kan volgens Kuipers 'wel degelijk leiden tot een opvlamming van het aantal nieuwe infecties'. "Het virus is niet weg."

Kuipers, die zelf in de Verenigde Staten heeft gewoond en gewerkt, zegt dat hij de aanleiding voor het protest goed kan begrijpen. "Maar op zo'n manier op zo'n locatie, dat is niet heel gelukkig. Als ik naar dat protest was gelopen en ik had het gezien, was ik weggegaan. Het is niet heel slim om daar met 5000 mensen te gaan staan."

Een van de risico's is dat de deelnemers aan het protest na afloop ook weer vertrekken. "Ze gaan naar een terras, naar hun eigen familie, naar een werkkring. Als op één event tientallen mensen besmet raken, gaat het virus snel verder voordat je het detecteert."