Europese staatshoofden en regeringsleiders aanvaarden brexitakkoord
Het brexit-deel van de Europese top in Brussel zit erop. De 27 Europese staatshoofden en regeringsleiders hebben het brexitakkoord aanvaard, meldt de woordvoerder van de Europese Raad. De Europese Raad vraagt "alle nodige stappen te nemen om te verzekeren dat het akkoord in werking kan treden op 1 november 2019, om een ordelijke terugtrekking mogelijk te maken".
De Europese leiders keurden ook de politieke verklaring over de toekomstige relaties goed en herhaalden hun mening dat er best een "zo hecht mogelijk partnerschap" tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie komt.
Belangrijkste horde nu wordt het Britse parlement op zaterdag.
Ook het Europees Parlement moet instemmen. Dat komt volgende week bijeen, maar daar wordt weinig tegenstand verwacht.
Zo ziet het Lagerhuis eruit
Premier Boris Johnson moet zaterdag een meerderheid voor het akkoord vinden in het Lagerhuis. Zijn eigen partij heeft geen meerderheid van de 650 zitjes in het parlement, zelfs niet met de steun van zijn gedoogpartner DUP, sinds meer dan 20 Conservatieve parlementsleden enkele maanden geleden uit de partij werden gezet. Zij zetelen nu als onafhankelijke.
Zowat alle oppositiepartijen, waaronder Labour, de SNP en de Liberal Democrats, hebben al aangekondigd de deal niet te zullen steunen. Mogelijk kan Johnson wel enkele Labour-leden aan boord krijgen met het argument 'deze deal' of een chaotische exit zonder akkoord, maar het zal sowieso een dubbeltje op zijn kant zijn.
Johnson heeft 320 stemmen nodig, merkt de BBC op. Dat komt omdat de zeven Sinn Féin-parlementsleden sowieso niet zetelen, en de Speaker en drie vicevoorzitters niet meestemmen.
Brexit-discussie gestart
Brits premier Boris Johnson heeft de Europese top verlaten, de andere 27 EU-leiders bespreken de brexit nu. Volgens een Europese diplomatieke bron zou Johnson de leiders gezegd hebben "relatief positief" te zijn over de kansen dat het akkoord zaterdag door het Britse parlement geraakt.
Johnson spreekt 27 collega's toe
Op de Europese top is het thema 'brexit' begonnen. Brits premier Boris Johnson spreekt daarbij de 27 andere staats- en regeringsleiders toe.
Als Johnson zijn introductie heeft afgerond, moet hij de vergaderzaal verlaten. Daarna moeten de overige leiders besluiten of ze instemmen met het akkoord. Het kan zijn dat leiders meer tijd vragen om de documenten goed te bestuderen. Dan zou een besluit naar morgen kunnen worden doorgeschoven, aldus een EU-diplomaat.
EU-onderhandelaar Michel Barnier en Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker hebben wel al een positieve aanbeveling gegeven. Veel leiders toonden zich al verheugd over de deal.
© AP — Johnson met Hongaars premier Viktor Orban en Duits bondskanselier Angela Merkel. © EPA — Met de Luxemburgse premier Xavier Bettel. © EPA — Met de Spaanse premier Pedro Sanchez. © EPA — Met oa. de Ierse premier Leo Varadkar. © AFP — Met de Franse president Emmanuel Macron. Juncker: "Geen verlenging"
Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker zegt dat er geen uitstel van de brexit meer komt. Eerder lekte al uit dat Boris Johnson de EU zou vragen om dat met zoveel woorden te zeggen, en dat doet Johnson nu ook.
De uitspraak lijkt vooral bedoeld om de Britse oppositie mee aan boord te krijgen: die hebben nu nog maar twee opties: ofwel het akkoord van Johnson steunen, ofwel verantwoordelijk worden gehouden voor een chaotische brexit zonder akkoord.
Uiteindelijk zijn het wel de lidstaten die beslissen over eventueel uitstel, en niet Juncker.
© REUTERS Juncker: "Geen uitstel meer nodig"
De persconferentie met Boris Johnson en Jean-Claude Juncker begint. "Dit is een eerlijke en evenwichte deal", zegt Commissievoorzitter Juncker. "Er is geen nood aan uitstel." Hij kondigt aan dat snel al nieuwe onderhandelingen starten over de toekomstige relaties tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie.
"Dit is een heel goede deal voor de EU en het VK", zegt Johnson. "Een eerlijke oplossing. Dit beschermt het vredesproces in Noord-Ierland. In het VK kunnen we nu een echte brexit afleveren. Het Verenigd Koninkrijk verlaat de EU op 31 oktober. Noord-Ierland en andere delen van het VK kunnen nu gaan deelnemen aan nieuwe handelsakkoorden. Als één Verenigd Koninkrijk kunnen we nu eigen beslissingen nemen over hoe wij het Verenigd Koninkrijk willen organiseren."
Johnson hoopt dat de Britse parlementsleden zaterdag voor het akkoord zullen stemmen. "Dit is het moment om de brexit te volbrengen en te starten aan onze toekomstige relaties."
Daarmee is de persconferentie afgelopen.
© REUTERS Ierland blij met brexitdeal, maar maant aan tot voorzichtigheid
Ierland, een erg belangrijke pion in de brexitonderhandelingen omwille van de gevoelige grens tussen Ierland en Noord-Ierland, is blij met het akkoord dat de Europese Unie met Londen heeft gesloten over het vertrek van de Britten uit de EU. Minister van Buitenlandse Zaken Simon Coveney prijst de overeenkomst omdat die "de meest wezenlijke belangen van de Ieren dient".
"Een grote stap vooruit", zegt hij, maar "er moet nog veel gebeuren voor er zekerheid is. Dit is niet het einde van het proces."
DUP: "Akkoord niet in belang Noord-Ierland"
De Noord-Ierse Unionisten van DUP kraken het akkoord van premier Boris Johnson af. "Na de bevestiging van de premier dat hij denkt dat hij een 'geweldige deal' heeft gesloten, zal de Democratische Unionistische Partij deze voorstellen niet kunnen steunen in het parlement", klinkt het in een officiële mededeling.
"De voorgestelde deal is niet in de langetermijnbelangen van Noord-Ierland", zegt de partij nu ook openlijk. "Ze ondermijnen de integriteit van de Unie. Onze belangrijkste handelsroute op oost-west-basis (van Noord-Ierland naar Ierland en omgekeerd, red.) zal afhankelijk zijn van regels uit de Europese douane-unie. Alle goederen zullen onderworpen zijn aan douane-controles, ongeacht hun uiteindelijke bestemming."
Na verloop van tijd "bestaat het gevaar dat Noord-Ierland zal afwijken" van de rest van het Verenigd Koninkrijk. "Dit is niet aanvaardbaar binnen de grenzen van het Verenigd Koninkrijk. (...) Deze bepalingen ondermijnen de heiligheid van de Belfast-Akkoorden (over vrede op het Ierse eiland, red.)"
Volgens de DUP zullen burgers in Noord-Ierland zich ook geconfronteerd zien met hogere prijzen.
DUP zal niet voor deal stemmen
Het was al duidelijk dat de Noord-Ierse Unionisten tegen het akkoord waren, nu blijkt dat ze zaterdag ook tegen de deal zullen stemmen. Daarmee zijn de Conservatieven voorlopig de enige partij die het akkoord zullen steunen, en is er dus geen meerderheid voor.
Wat we nu weten
• De Europese en Britse onderhandelaars hebben twee uur geleden een akkoord bereikt over de brexit. Lees hier wat het inhoudt.
• De grootste uitdaging moet nog komen. Het Brits parlement moet de tekst zaterdag nog goedkeuren. Het eerdere brexitakkoord tussen Londen en Brussel werd tot drie keer toe weggestemd.
• De Noord-Ierse Democratic Unionist Party (DUP), Johnsons gedoogpartner in het parlement, blijft verzet aantekenen.
• Ook Labour en de Schotse Nationale Partij (SNP) hebben het akkoord afgeschoten. Jeremy Corbyn (Labour) noemt het "nog slechter dan de deal van May".
• Op de Europese top, die om 15 uur van start gaat, wordt ook de goedkeuring gezocht van de Europese lidstaten. Johnson zou hen vragen druk te zetten op de oppositie door uitstel te weigeren bij een verwerping in het parlement.
• Als alles volgens plan loopt zal het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie verlaten op 31 oktober.
Partijgenoot Boris Johnson heeft "bezorgdheden"
Het eerste kritische geluid uit Boris Johnsons eigen Conservatieve partij is er: parlementslid Ian Duncan Smith, een van de harde brexiteers uit de partij, zegt "bezorgdheden" te hebben over het akkoord.
Met name het verlies van het veto-recht van de DUP bij een stemming over de speciale regelingen voor Noord-Ierland (zie entry om 12.12 uur) ligt hem zwaar, zegt hij. "Ik weet nog niet of ik voor het akkoord zal stemmen", klinkt het. Ook over de politieke verklaring over de toekomstige relatie met de EU heeft Duncan Smith "bezorgdheden".
Ook Brexit-partij en Schotse nationalisten verwerpen akkoord
Na Labour, gedoogpartner DUP en de Liberal Democrats verwerpen ook de Brexit Party van Nigel Farage en de Schotse nationalisten van SNP het akkoord. De SNP zegt zaterdag tegen de deal te zullen stemmen in het Britse Lagerhuis.
Lees hier meer: Kan nieuwe brexit-akkoord wel slagen? Grootste hindernis ligt in Londen
Zaterdag stemming in Lagerhuis
De woordvoerster van premier Boris Johnson bevestigt dat er zaterdag een stemming plaatsvindt over het akkoord in het Britse Lagerhuis.
Details over het akkoord:
Barnier zegt dat er een overgangsperiode komt tot het einde van 2020. Het akkoord bestaat uit 4 punten.
1. Noord-Ierland blijft zich houden aan een aantal Europese regels rond goederen, kondigt hij aan over de douaneregels rond de Ierse/Noord-Ierse grens. Dat betekent dat er grenscontroles komen bij aankomst (bijvoorbeeld in Noord-Ierse havens), maar er komt geen harde grens op het Ierse eiland, een cruciaal punt in de onderhandelingen.
2. Noord-Ierland blijft tegelijkertijd in de Britse douane-unie, en kan zo ook deelnemen aan toekomstige Britse handelsakkoorden.
Maar Noord-Ierland blijft ook een "toegangspunt" tot de Europese markt. Voor goederen die Noord-Ierland binnenkomen en niet het risico lopen de Europese markt binnen te komen, blijven Britse regels en tarieven gelden. Voor goederen die wel het risico lopen de Europese markt binnen te komen, gelden de Europese tarieven.
3. Ook komt er een speciale regeling voor de btw-regels.
4. Het Noord-Ierse parlement kan na vier jaar stemmen over de regeling en kiezen om ze verder te zetten of niet, het zogenaamde principe van 'consent'. Die stemming gebeurt via een gewone meerderheid, waarmee de Unionisten van DUP hun eerder voorgestelde veto verliezen.
Labour verwerpt akkoord
Labour-voorzitter Jeremy Corbyn verwerpt het akkoord en noemt het "nog slechter dan dat van Theresa May". "Dit uitverkoop-akkoord brengt het land niet dichter bij elkaar en moet verworpen worden. De beste manier om brexit te regelen is door de mensen een finale stem te geven in een referendum."
Zonder steun van Labour en de DUP is het moeilijk te zien hoe Johnson zaterdag op de uitzonderlijke zitting van het Lagerhuis een meerderheid kan vinden voor het akkoord.
DUP steunt akkoord niet
De DUP, de Noord-Ierse Unionisten en cruciale gedoogpartner van premier Johnson in het Britse parlement, zegt bij zijn standpunt te blijven en het akkoord niet te kunnen steunen.
Dat is mogelijk slecht nieuws voor Johnson, die het akkoord zaterdag moet verdedigen op een uitzonderlijke zitting in het Britse parlement. De premier heeft er sowieso al geen meerderheid meer, en zonder de 10 parlementsleden van de DUP al helemaal niet. Ook baseren veel harde brexiteers uit Johnsons eigen Conservatieve partij hun standpunt op dat van de Noord-Ierse Unionisten.
Johnson zal dus moeten rekenen op de steun van oppositiepartij Labour, die mogelijk de keuze krijgen tussen 'deze deal' of 'geen deal'.
Johnson: "Geweldig akkoord"
Ook de Britse premier Boris Johnson reageert op Twitter tevreden. "We hebben een geweldige nieuwe deal die ons de controle teruggeeft. Nu is het aan het parlement om de brexit zaterdag uit te voeren zodat we verder kunnen met andere prioriteiten."
Johnson is op dit moment vanuit Londen onderweg naar Brussel.
Er is een akkoord, zegt Juncker
Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker spreekt over een "eerlijke en evenwichtig akkoord voor de EU en het Verenigd Koninkrijk". Juncker raadt de Europese top vanmiddag aan zich achter de deal te scharen.
