Hitteplan niet meer actief
Het hitteplan van het RIVM is niet meer van kracht omdat het in de meeste delen van het land weer is afgekoeld.
Het Nationaal Hitteplan werd vorige week dinsdag voor heel Nederland ingesteld. Nog nooit eerder was het zo heet in Nederland, met temperaturen van boven de 40 graden.
Het hitteplan is een waarschuwing voor hitte en de risico's die dit met zich mee kan brengen. Het is ook een oproep om extra op elkaar te letten. Vooral voor kwetsbare mensen, zoals ouderen, baby's, chronisch zieken, mensen met overgewicht en mensen in verzorgingshuizen is de hitte gevaarlijk.
Code oranje in heel Nederland opgeheven
Het KNMI heeft iets na 22.30 uur code oranje opgeheven voor de provincies Noord-Holland, Utrecht, Flevoland, Friesland, Groningen, Drenthe, Overijssel en Geldeland.
Voor de drie laatste provincies geldt nog wel code geel omdat daar zondag de maximumtemperatuur kan oplopen tot 30 graden.
In heel Nederland, behalve in het Waddengebied, was sinds dinsdag code oranje van kracht wegens de extreme hitte. In het zuiden van het land was het zaterdag in het begin van de dag al code geel, omdat het na stevige regenbuien een stuk koeler werd.
Nederland had deze week te maken met een historische hitte. Woensdag en donderdag werden voor het eerst sinds het begin van de metingen temperaturen van boven de 40 graden vastgesteld.
Regionale 'superhittegolf' een feit
Doordat het kwik in het Gelderse Hupsel zaterdag aan het eind van de ochtend is gestegen naar 30 graden, is een zogenoemde 'superhittegolf' een feit. Dat meldt Weeronline.
Van een superhittegolf is sprake als het minstens vijf dagen op rij 30 graden of meer wordt, waarbij het kwik op drie dagen zelfs stijgt naar 35 graden of meer. De term is in het leven geroepen door Weeronline, om onderscheid te kunnen maken tussen 'gewone' en extreme hittegolven.
In De Bilt komt de temperatuur zaterdag uit rond de 30 graden. Wordt dat inderdaad gehaald, dan is ook daar sprake van een superhittegolf. Het zou de eerste officiële - in De Bilt gemeten - superhittegolf betekenen.
Vorig jaar beleefde Arcen van 23 tot en met 27 juli een superhittegolf. Superhittegolven zijn daarvoor alleen in 2003 en 2015 regionaal voorgekomen en niet in De Bilt.
Nog steeds code oranje in delen van het land
Hoewel zaterdag de temperaturen niet meer zo hoog zijn als de afgelopen dagen is wegens de aanhoudende hitte in een groot deel van het land nog steeds code oranje van kracht, meldt het KNMI.
De waarschuwing geldt voor de provincies Noord-Holland, Utrecht, Gelderland, Overijssel, Flevoland, Friesland, Drenthe en Groningen. In het westen en noorden van het land wordt het 30 graden. In het oosten kunnen de temperaturen oplopen tot 34 graden, aldus het weerinstituut.
In het zuiden van het land is het zaterdag na stevige regenbuien een stuk koeler met maxima tussen de 22 en 28 graden. Het KNMI waarschuwt zaterdagmiddag en -avond voor stevige onweersbuien in het zuiden met kans op windstoten van circa 60 kilometer per uur met hagel en veel regen in korte tijd. Hiervoor is code geel van kracht.
Zaterdag minder intercity's om hitte
De Nederlandse Spoorwegen zetten ook zaterdag minder intercity's in vanwege de hitte. Door de hoge temperaturen is er vaker en langer onderhoud nodig aan treinen. Donderdag en vrijdag reden daarom op een aantal trajecten minder treinen.
Volgens de NS wordt het zaterdag ook nog zeer warm. De intercity's op de trajecten Amsterdam-Alkmaar, Amsterdam-Eindhoven-Sittard en Amsterdam-Haarlem-Den Haag Centraal rijden minder vaak dan normaal op zaterdag. Dat geldt ook voor de intercity direct tussen Amsterdam en Rotterdam.
De NS adviseert reizigers de reisplanner te raadplegen.
Bruggen Amstelroute langer dicht
De Hortusbrug, Berlagebrug, Zeilstraatbrug, Overtoombrug, Kinkerbrug, Wiegbrug en Willemspoortbrug blijven langer dicht door de hitte. Ze zijn nog niet genoeg afgekoeld. Tot morgenochtend 10 uur zullen ze niet opengaan voor het scheepvaartverkeer.
'Lokale buien kunnen gladde wegen veroorzaken'
Omdat na een week droogte en extreem hoge temperaturen vrijdag lokaal pittige regenbuien worden verwacht, kunnen wegen glad worden. Olieresten, rubberresten en stofdeeltjes hebben zich opgehoopt op het wegdek. In combinatie met regenwater zorgt dat voor een dunne, gladde, slijmerige laag.
Vorig jaar juli raakten de wegen spekglad door opschuimen, zoals Rijkswaterstaat het noemt. Maar toen had het een volle maand niet geregend. "Dit keer maar een week. Afgelopen zaterdag heeft het nog flink geregend. We verwachten dat het niet zo erg wordt als toen," zegt een woordvoerder van Rijkswaterstaat. Die komt dan ook niet met een algemene waarschuwing. Het is wel raadzaam de snelheid aan te passen en voldoende afstand te houden.
Warmste 26 juli ooit gemeten
Opnieuw sneuvelt een officieel datumrecord. In De Bilt werd het in de loop van de vrijdagmiddag 36 graden, meldt Weeronline. Het oude record stond op 35,7 graden en werd vorig jaar gemeten.
De records van donderdag zullen vrijdag waarschijnlijk net niet gebroken worden. Het warmterecord van Nederland staat op 40,7 graden en werd donderdag gemeten in Gilze-Rijen. In De Bilt was het donderdag de warmste dag ooit met 37,5 graden.
NS: minder intercity's door hitte
De Nederlandse Spoorwegen hebben vrijdag het aantal intercity's verder teruggeschroefd vanwege de hitte. Door de hoge temperaturen is er vaker en langer onderhoud nodig aan treinen, meldt een woordvoerder.
Reden er donderdag op twee trajecten minder intercity's (Amsterdam-Rotterdam en Amsterdam-Sittard), vrijdag komen daar vier trajecten bij: Amsterdam-Alkmaar, Amsterdam-Den Haag (via Haarlem), Duivendrecht-Lelystad en Schiphol-Nijmegen (via Utrecht).
Van en naar Zandvoort zet NS - ook vanwege het warme weer - juist meer treinen in. Tot 22.00 uur rijden er vrijdag vier in plaats van twee treinen per uur. "Mensen kunnen na hun werk dus wat makkelijker met de trein naar het strand en strandgasten kunnen daar ook wat langer van het zonnige weer genieten," aldus de woordvoerder.
NVWA controleert extra op veetransport
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit heeft het 'Nationaal plan voor veetransport bij extreme temperaturen' met drie dagen verlengd tot en met zondag. Aanleiding zijn de verwachte aanhoudende hoge temperaturen.
Inspecteurs van de NVWA voeren extra controles uit om te zien of veehouders zich houden aan de regels voor dierenwelzijn. Ook worden veetransporteurs extra gecontroleerd.
De veesector heeft afspraken gemaakt dat dieren niet mogen worden vervoerd bij temperaturen boven de 35 graden. "Deze norm in het Nationaal plan voor veetransport bij extreme temperaturen geldt bij aanvang en onderweg en is dus niet afhankelijk van de temperatuur bij het KNMI in De Bilt. Bedrijven moeten hier tijdens warme dagen dus extra aandacht voor hebben bij het plannen van veetransporten," aldus de NVWA.
Het dierentransport bestaat vooral uit de gang van de boerderij naar het slachthuis. Om tijdens het transport en tijdens het wachten in de vrachtwagen bij het slachthuis de heetste periode van de dag en temperaturen boven de 35 graden te vermijden, passen veel slachthuizen hun slachttijden aan.
Slapers op terrassen strandtenten bekeurd
De politie heeft in de nacht van donderdag op vrijdag in Scheveningen dertien mensen op de bon geslingerd die op het strand en op terrassen van strandtenten lagen te slapen. Een persoon lag volgens de politie 'doodleuk' ín een strandtent te dutten. Een ander had bij meerdere strandtenten kussens weggehaald en lag hieronder te slapen.
Volgens een politiewoordvoerder zijn strandtenten eigen terrein van horeca-eigenaren. "Daar mag je niet zomaar op slapen." Maar ook op het strand overnachten is niet toegestaan, zo staat in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV).
Waarom de politie met het oog op de hitte voor de strandslapers niet met de hand over het hart kon strijken, weet de politiewoordvoerder niet. "Ik weet de omstandigheden niet precies, maar soms veroorzaken mensen overlast en kan dat een reden zijn om ze toch te bekeuren."
Kans op problemen spoor door hitte groter
Doordat het in Nederland voor de derde dag op rij heet is, stijgt de kans op problemen met de trein, het spoor of de technische onderdelen daaromheen. Dat twittert Bartho Boer, de directeur communicatie van de NS.
Donderdag schrapte de NS op twee trajecten een aantal ritten. Systemen hadden storingen gekregen doordat treinen urenlang bloot waren gesteld aan extreme temperaturen. Daardoor was minder materieel beschikbaar.
Vrijdag is de NS de dag begonnen met een punctualiteit van 93 procent, aldus Boer. 'Iets minder dan gisteren, maar wel dankzij hard werken van onze monteurs vannacht,' twittert hij. Zo zijn airco's gemaakt en onderdelen vervangen. Extra personeel staat klaar om problemen het hoofd te bieden.
Absolute prioriteit is om mensen uit de trein te halen als daar iets mee gebeurt en daardoor voor langere tijd stil staat, zegt Boer. Hij adviseert treinreizigers onder meer voldoende water mee te nemen en de reisplanner te checken voor actuele informatie.
Warmste nacht ooit gemeten
De nacht van donderdag op vrijdag is de warmste nacht die ooit is gemeten. In De Bilt bleef het kwik aan het eind van de nacht, doorgaans het koelste moment, steken op 22,9 graden. Het was de eerste officiële tropennacht van dit jaar en de zevende sinds 1901, meldt Weeronline. Eerder deze nacht was het in De Bilt nog 28 graden.
Op veel plaatsen kwam de temperatuur aan het eind van de nacht niet onder de 20 graden. In De Bilt werd het dus 22,9 graden, op een aantal plaatsen was het nog warmer met als hoogste minima 25,6 in Deelen en 25,1 in Volkel.
De oude warmterecords stonden op 27 juli vorig jaar. Toen werd het in De Bilt niet kouder dan 22,4 graden. Het landelijke record stond op naam van Deelen. Daar werd het niet kouder dan 24,4 graden. Daarmee zijn afgelopen nacht de absolute warmterecords verbroken.
Het KNMI handhaaft voor deze vrijdag de waarschuwing voor extreme hitte. De code oranje ging dinsdag in voor heel Nederland behalve de Wadden.
Hittegolf midden in de nacht al een feit
Doordat het kwik in de nacht van donderdag op vrijdag niet onder de 25 graden is gezakt, is er officieel sprake van een hittegolf. Vrijdag is namelijk de vijfde dag op rij dat het warmer is dan 25 graden, waarvan drie dagen de temperatuur hoger dan (of gelijk aan) 30 graden is geweest.
Volgens MeteoGroup werd om 02.00 uur een temperatuur van 28 graden gemeten in De Bilt. Daardoor is een hittegolf in Nederland een feit. Op andere plekken was het nog warmer. Bij Schiphol kwam het kwik 's nachts zelfs boven de 30 graden uit. Volgens MeteoGroup is dat nooit eerder voorgekomen.
De hittegolf begon maandag toen het in De Bilt 26,4 graden werd. Daarna volgden 31,9 graden op dinsdag, 36,4 op woensdag en 37,5 op donderdag. Weeronline verwacht dat vrijdag de temperatuur in De Bilt zal oplopen tot 36,8 graden en ook zaterdag het nog zo'n 26 graden wordt. Daarna zal de temperatuur onder de 25 graden zakken, waarmee een einde komt aan de hittegolf.
Regionaal was in Twente en Maastricht donderdag al sprake van een hittegolf. Volgens Weeronline voldoen alleen het noordelijk en noordwestelijk kustgebied en Vlissingen niet aan de definitie.
Het weerbureau denkt dat in het oosten zelfs een superhittegolf mogelijk is, een term die Weeronline vorig jaar in het leven heeft geroepen. Daarvoor moet de temperatuur vijf dagen op rij boven de 30 graden komen, waarbij het drie keer 35 graden of meer wordt.
Nieuw hitterecord Parijs: 42,6 graden
Voor het eerst sinds de temperaturen in Parijs in 1873 systematisch worden bijgehouden, is er een temperatuur van 42,6 graden gemeten. Hiermee gaat een stokoud record uit de boeken. Eind juli 1947 werd in de Franse hoofdstad 40,4 graden gemeten.
Meteorologen verwachtten het record al. Ze sloten niet uit de het kwik donderdag tot 43 graden zou stijgen, maar dat lukte net niet.
Eind juni werd in het plaatsje Verargues in het zuiden van Frankrijk het nationale hitterecord van 44.1 graden uit 2003 al ruim verbeterd. De maximumtemperatuur steeg er tot 46 graden.