Rutte: centrumrechts is overeind gebleven
Volgens premier Mark Rutte hebben de verkiezingen voor het Europees Parlement niet geleid tot een grote machtsverschuiving. "Centrumrechts is behoorlijk overeind gebleven. Het verlies van de christendemocraten komt er bij de liberalen weer bij."
De sociaaldemocraten en christendemocraten vormen samen niet meer de meerderheid in het Europees Parlement. Daarmee komt een einde aan tientallen jaren van dominantie door deze twee fracties. De liberalen wonnen, net als de Groenen en de populistische anti-Europese partijen.
Als je nu tot meerderheden wilt komen hebt je andere partijen nodig, aldus Rutte. Maar hij wijst er ook op dat de macht van het Europees Parlement beperkt is.
Rutte ziet de verkiezingsuitslag geen gevolgen hebben voor de Frans-Duitse as in Europa. "Sowieso maakt deze uitslag niets uit voor de Frans-Duitse samenwerking. Die overstijgt deze verkiezing." Bovendien zorgt Nederland volgens hem met de noordelijke Hanzelanden "dat het niet helemaal een Duits-Frans onderonsje wordt".
De partij van de Franse president Emmanuel Macron werd tweede vlak achter de partij van Marine Le Pen. Het CDU van Angela Merkel verloor flink maar bleef de grootste.
Volt haalt zetel in Europees Parlement
De pan-Europese partij Volt heeft bij de verkiezingen voor het Europees Parlement een zetel gehaald. De in 2017 opgerichte partij had gehoopt op 25 afgevaardigden uit de acht lidstaten waarin campagne werd gevoerd voor een "echte Europese politieke ruimte".
De Duitse medeoprichter Damian Boeselager (31) vertegenwoordigt vanaf juli alle Volt-afdelingen in het Europees Parlement, meldt de partij. Volgens Boetelager "een belangrijke eerste stap om de EU te hervormen, zodat mensen meer inspraak hebben en we samen de grote uitdagingen van deze tijd aan kunnen pakken".
Volt deed mee in Nederland, België, Bulgarije, Duitsland, Luxemburg, Spanje, Zweden en het Verenigd Koninkrijk. In Nederland haalde de partij met ongeveer 2 procent te weinig stemmen voor een zetel.
Lijsttrekker Reinier van Lanschot ziet de uitslag als een "enorme mijlpaal voor de Europese democratie. Ook als Volt geen zetel heeft behaald in jouw land, is het programma terug te zien door de zetel uit Duitsland."
De partij heeft nog niet besloten bij welke Europese fractie zij zich aansluit.
Burgemeester van Diemen boos op Roemenië
Burgemeester Erik Boog van Diemen is boos op de Roemeense autoriteiten. Zondag bleek dat Roemenen in Nederland moeite hadden om hun stem uit te brengen voor de Europese verkiezingen.
Roemenen konden op drie plekken in Nederland terecht. Volgens Boog waren er in Diemen veel te weinig faciliteiten en mensen om goede verkiezingen te kunnen houden. "Het gevolg was dat de Roemenen uren in de rij moesten staan om hun stem uit te kunnen brengen, en nog erger: veel mensen konden na sluiting van de stembureaus niet stemmen, ook al stonden zij al uren in de rij, soms al acht uur lang! Schandalig!" schrijft hij in een verklaring op Facebook.
Hij gaat het kabinet vragen de Roemeense autoriteiten hierop aan te spreken.
Roemenen konden zondag ook terecht in Den Haag. Toen het stembureau sloot, stonden er nog veel mensen te wachten om hun stem uit te brengen. De politie moest vervolgens ingrijpen toen mensen probeerden over de hekken bij het gebouw te klimmen.
Wilders rekent op comeback na nulresultaat
Geert Wilders gaat er niet vanuit dat de PVV door het verlies in de verkiezingen van vorige week voorgoed uit het Europese Parlement is verdwenen. 'De PVV zal terugkomen. We hebben de beste ideeën', twitterde Wilders.
Hij repte van een teleurstellend resultaat. 'Gelukkig hebben onze vrienden in onder andere Italië, Frankrijk en Vlaanderen wel fors gewonnen. Gefeliciteerd Matteo, Marine en Tom!'
Volgens de voorlopige uitslag van de Verkiezingsdienst van het ANP verdwijnt de PVV uit het parlement. De partij zit er nu nog in met vier zetels. Als Groot-Brittannië dit najaar de EU verlaat, komt de partij van Wilders, als er drie extra zetels naar Nederland gaan, alsnog in het Europees Parlement.
Half miljoen stemmen minder voor Baudet
Forum voor Democratie (FVD) is in twee maanden tijd meer dan 460.000 kiezers kwijtgeraakt. Bij de provinciale verkiezingen in maart stemden meer dan een miljoen Nederlanders op de partij van Thierry Baudet, donderdag kreeg FVD net geen 600.000 stemmen voor het Europees Parlement.
In vier gemeenten werd FVD de grootste partij: in Edam-Volendam (31 procent), Hellevoetsluis (22,1 procent), Nissewaard (20,3 procent) en Rucphen (19,2 procent). Bij de provinciale verkiezingen had FVD ruim 40 procent van de stemmen gekregen in Edam-Volendam, 27,9 procent in Hellevoetsluis en 24,9 procent in Nissewaard. In Rucphen ging FVD er wel iets op vooruit; in maart kreeg de partij daar namelijk 18,8 procent van de stemmen.
Net als bij de provinciale verkiezingen krijgt Baudet zijn stemmen vooral in plaatsen aan de rand van de grote steden. Zo kreeg FVD donderdag relatief veel stemmen in Zandvoort, Brielle, Purmerend, Westland, Schiedam, Zoetermeer, Ridderkerk en Vlaardingen.
Verlies SP: Oost-Brabant, Limburg, Groningen
In elke gemeente is de SP donderdag achteruitgegaan. Nergens wist de partij ook maar gelijk te blijven, laat staan stemmen te winnen. Vooral in een paar regio's verloor de partij hard: het oosten van Noord-Brabant, het zuiden van Limburg en Groningen.
De SP noteerde haar grootste nederlaag in Boxmeer, geboorteplaats van oud-partijleider Emile Roemer. De partij kreeg vijf jaar geleden 24,1 procent van de stemmen in de Brabantse gemeente. Op donderdag moesten de socialisten genoegen nemen met 7,5 procent. In buurgemeente Cuijk raakte de partij 11,9 procentpunt kwijt. Ook op andere plekken in de regio, zoals Grave, Mill en Sint Hubert, Gemert-Bakel en Sint Anthonis, keerden de kiezers zich af van de SP.
Net over de provinciegrens in het Limburgse Gennep verloor de SP 14,3 procentpunt. In Zuid-Limburg ging de SP onder meer in Landgraaf, Heerlen, Brunssum, Kerkrade en Voerendaal hard onderuit. In Groningen verloor de partij aanzienlijk in Oldambt, Midden-Groningen, Westerwolde, Veendam en Pekela.
De minst slechte resultaten boekte de SP in de plaatsen waar de partij toch al klein was, zoals de overwegend gereformeerde gemeenten Urk, Staphorst, Bunschoten, Scherpenzeel en Elburg.
PvdA de grootste in tien provincies
In tien van de twaalf provincies heeft de PvdA de meeste stemmen gekregen. De partij van Frans Timmermans won in Noord-Holland, Zuid-Holland, Noord-Brabant, Gelderland, Utrecht, Groningen, Limburg, Flevoland, Drenthe en Friesland
In Limburg, thuisprovincie van Timmermans, boekten de sociaaldemocraten hun grootste overwinning. Ze kregen er 29 procent van de stemmen. In Drenthe stemde 23 procent van de kiezers op de PvdA.
In Overijssel kreeg het CDA de meeste stemmen. Zeeuwen kozen vooral voor de combinatie ChristenUnie-SGP, met een nipte voorsprong op de PvdA.
Grootste zege: ChristenUnie en SGP op Urk
In drie gemeenten is het partijen donderdag gelukt om een absolute meerderheid te halen. Meer dan de helft van alle inwoners stond achter ze. Nergens was de overwinning zo groot als op Urk. De gecombineerde lijst ChristenUnie-SGP kreeg er 70,7 procent van alle uitgebrachte stemmen. Dat was zelfs een achteruitgang, want vijf jaar eerder, bij de vorige verkiezingen, haalde de combinatie bijna 74 procent.
Forum voor Democratie werd donderdag de naaste rivaal van ChristenUnie-SGP op Urk. De partij van Thierry Baudet kreeg 14,8 procent van de stemmen op het voormalige eiland. CDA had 6,3 procent van de Urker kiezers achter zich, PVV kreeg 4,6 procent van de stemmen. Jezus Leeft werd vijfde met 1 procent. De eerste linkse partij op Urk is de PvdA met 39 stemmen, oftewel 0,6 procent.
In Staphorst kreeg ChristenUnie-SGP 54,6 procent van de stemmen. In Tubbergen schaarde 53,1 procent van de bevolking zich achter het CDA. Beide gemeenten liggen in Overijssel.
PVV krijgt klappen in oude bolwerken
De PVV heeft in elke Nederlandse gemeente een verlies moeten incasseren. De grootste klappen kreeg de partij van Geert Wilders in haar oude bolwerken. Edam-Volendam bijvoorbeeld. Vijf jaar geleden, bij de vorige Europese verkiezingen, was de PVV daar verreweg de grootste partij geworden met 31,1 procent van de stemmen. Nu bleef de partij steken op 5,8 procent.
In Rotterdam en Schiedam was de PVV vijf jaar geleden ook de grootste partij, maar na donderdag is de partij van Wilders daar zelfs kleiner dan DENK.
Hetzelfde beeld in het Brabantse Rucphen. Na een ruime overwinning in 2014 (37,6 procent), moet de partij nu genoegen nemen met 14,6 procent van de stemmen. In Kerkrade ging de PVV van 31,7 procent naar 10,6 procent, in Nissewaard van 26,6 procent naar 7,6 procent en in Almere van 19,1 naar 5,1 procent. Vijf jaar geleden kreeg de PVV in meer dan vijftig gemeenten de meeste stemmen, maar dat lukte afgelopen donderdag nergens.
De PVV wist de schade alleen beperkt te houden in die gemeenten waar de partij überhaupt niet groot was, zoals Wageningen en Groningen.
Moeizame verkiezingen voor D66 verliest in lommerrijk Nederland
In de schaduw van PVV en SP, die uit het Europees Parlement lijken te verdwijnen, heeft ook D66 moeizame verkiezingen beleefd. De partij werd ongeveer gehalveerd en ging van 15,5 naar 7,1 procent van de stemmen. Daardoor verloor D66 twee van de vier zetels in het parlement.
Het verlies van D66 was het grootst in Bloemendaal. Vijf jaar geleden kreeg de partij nog de meeste stemmen, meer dan een kwart van het totaal in het villadorp. Nu zakte de partij naar 11,3 procent. Ook in Gooise Meren (Naarden, Bussum en Muiden), Oegstgeest en Heemstede verloor de partij veel stemmen. De VVD ging in al die plaatsen met de zege aan de haal.
Ten opzichte van vijf jaar geleden raakte D66 ook studentensteden Amsterdam, Groningen, Delft, Leiden, Nijmegen, Utrecht en Wageningen kwijt. Die stemden donderdag voor GroenLinks. In Utrecht ging D66 van 26,4 naar 13,3 procent, In Leiden van 25,8 naar 12,5 procent en in Amsterdam van 25 naar 11,8 procent.
PvdA grootste partij in helft van de gemeenten
De kaart van Nederland is donderdag rood gekleurd. De Partij van de Arbeid is in de helft van Nederland de grootste partij geworden. De sociaaldemocraten kregen in 180 van de 355 gemeenten de meeste stemmen.
De PvdA ging in elke gemeente vooruit. Nergens verloor de partij terrein en nergens bleef de partij gelijk. De grootste vooruitgang boekte de partij in Limburg, thuisprovincie van lijsttrekker Frans Timmermans. In Simpelveld ging de partij 32,1 procentpunt vooruit, in Voerendaal 30,7 procentpunt. Hetzelfde beeld was te zien in plaatsen als Maastricht, Venlo, Kerkrade, Sittard-Geleen, Roermond, Landgraaf en Timmermans' thuisstad Heerlen.
Het minst goede resultaat behaalden de sociaaldemocraten op Urk, waar de partij van 0,2 naar 0,6 procent ging. Ook in de andere gereformeerde gemeenten als Staphorst, Rijssen-Holten, Bunschoten en Zwartewaterland bleef de verbetering beperkt.
Het CDA werd in 57 gemeenten de grootste partij, VVD in 49 gemeenten en de gecombineerde lijst ChristenUnie-SGP in 48 plaatsen. GroenLinks noteerde zeven zeges, waaronder in Amsterdam, en Forum voor Democratie vier. In Asten gingen de meeste stemmen naar 50PLUS. Lijsttrekker Toine Manders komt uit de Brabantse plaats. D66, SP en PVV boekten geen enkele zege.
Ten opzichte van de vorige Europese verkiezingen, in 2014, slaagde de PvdA erin 45 gemeentes te veroveren op de PVV. Het gaat om steden als Rotterdam, Almere, Zaanstad, Zoetermeer en Dordrecht, maar bijvoorbeeld ook plaatsen als Delfzijl, Den Helder en Capelle aan den IJssel. Gemeenten als Den Haag, Eindhoven, Tilburg, Zwolle, Arnhem, Haarlem, Den Bosch, Apeldoorn, Enschede en Amersfoort waren vijf jaar geleden naar D66 gegaan, maar kozen nu voor de PvdA.
Vergeleken met de afgelopen provinciale verkiezingen heeft de PvdA vooral Forum voor Democratie verslagen. In 59 gemeenten waar de partij van Thierry Baudet twee maanden geleden won, gingen de meeste stemmen nu naar de PvdA. Oss, bakermat van de SP, ging donderdag ook naar de PvdA.
GroenLinks grootste in Amsterdam
GroenLinks is de grootste partij geworden in Amsterdam. De partij kreeg 23,4 procent van de stemmen.
De PvdA van Frans Timmermans werd tweede met 20,6 procent. D66, vijf jaar geleden de grootste met 25 procent, verloor daar meer dan de helft van en komt uit op 11,8 procent.
Groenen en Populisten op winst in Duitsland
Uit de voorlopige uitslag van de Europese verkiezingen in Duitsland blijkt dat de Groenen en de rechts-populistische AFD de grootste winst hebben geboekt. De Groenen stegen 9,8 procentpunt naar 20,5 procent van de stemmen. AFD ging er 3,9 procentpunt op vooruit en komt uit op 11 procent.
De grote verliezers zijn het CDU van bondskanselier Angela Merkel en de sociaaldemocratische SPD. Het CDU is gezakt van 30 naar 22,6 procent van de stemmen. Samen met zusterpartij CSU komen ze uit op 28,9 procent van de stemmen. De SPD ging van 27,3 procent in 2014 naar 15,8 procent.
Die Linke daalt licht en komt uit op 5,5 procent van de stemmen. De liberale FDP zit iets lager op 5,4 procent van de stemmen.
Net als in de rest van Europa, steeg de opkomst in Duitsland. Maar liefst 61,4 procent van de stemgerechtigden heeft gestemd, dat is 13,3 procent meer dan in 2014.
Brexit Party grote winnaar in Groot-Brittannië
De Brexit Party onder leiding van Nigel Farage is de grote winnaar geworden van de verkiezingen voor het Europees Parlement in Groot-Brittannië. De partij, die voor het eerst meedoet, behaalde 31,6 procent van de stemmen, zo blijkt nadat 99 procent van de stemmen zijn geteld.
De regerende Conservatieven van scheidend premier Theresa May komen op de vijfde plaats met 9,1 procent. Dat is ruim de helft minder dan vijf jaar geleden.
De pro-Europese Liberal Democrats zijn met met 20,3 procent tweede geworden. Ze hielden Labour, dat 14,1 procent haalde, achter zich. Ook de Groenen werden met 12,1 procent groter dan de Conservatieven.
UKIP, de oude partij van Farage, won de vorige Europese verkiezingen nog in Groot-Brittannië, maar nu verliest de partij flink en daalt van 26,6 procent naar 3,3 procent van de stemmen.
Ook Labour en de Conservatieven verliezen flink in vergelijking met vijf jaar geleden. Labour haalde toen 24,4 procent en de Conservatieven 23,1 procent. De Liberaal Democraten scoren een plus van 12 procentpunt.
37 procent van de Britten ging donderdag stemmen.
Poll: Volkspartij verliest in Denemarken
De Deense Volkspartij heeft flink verloren bij de Europese verkiezingen, blijkt uit de polls. De populistische partij heeft 10,9 procent van de stemmen gekregen en verliest daarmee 15,8 procentpunt. De Liberale Rechtse Partij van premier Lokke Rasmussen is de grootste geworden met 23,5 procent. De Sociaaldemocraten staan met 21,6 procent tweede en hebben 2 procentpunt gewonnen.
Het is een tegenslag voor de Volkspartij in aanloop naar de nationale verkiezingen op 5 juni. Voor Rasmussen en de Sociaaldemocraten is het juist een opsteker.