Rutte: centrumrechts is overeind gebleven
Volgens premier Mark Rutte hebben de verkiezingen voor het Europees Parlement niet geleid tot een grote machtsverschuiving. "Centrumrechts is behoorlijk overeind gebleven. Het verlies van de christendemocraten komt er bij de liberalen weer bij."
De sociaaldemocraten en christendemocraten vormen samen niet meer de meerderheid in het Europees Parlement. Daarmee komt een einde aan tientallen jaren van dominantie door deze twee fracties. De liberalen wonnen, net als de Groenen en de populistische anti-Europese partijen.
Als je nu tot meerderheden wilt komen hebt je andere partijen nodig, aldus Rutte. Maar hij wijst er ook op dat de macht van het Europees Parlement beperkt is.
Rutte ziet de verkiezingsuitslag geen gevolgen hebben voor de Frans-Duitse as in Europa. "Sowieso maakt deze uitslag niets uit voor de Frans-Duitse samenwerking. Die overstijgt deze verkiezing." Bovendien zorgt Nederland volgens hem met de noordelijke Hanzelanden "dat het niet helemaal een Duits-Frans onderonsje wordt".
De partij van de Franse president Emmanuel Macron werd tweede vlak achter de partij van Marine Le Pen. Het CDU van Angela Merkel verloor flink maar bleef de grootste.
Volt haalt zetel in Europees Parlement
De pan-Europese partij Volt heeft bij de verkiezingen voor het Europees Parlement een zetel gehaald. De in 2017 opgerichte partij had gehoopt op 25 afgevaardigden uit de acht lidstaten waarin campagne werd gevoerd voor een "echte Europese politieke ruimte".
De Duitse medeoprichter Damian Boeselager (31) vertegenwoordigt vanaf juli alle Volt-afdelingen in het Europees Parlement, meldt de partij. Volgens Boetelager "een belangrijke eerste stap om de EU te hervormen, zodat mensen meer inspraak hebben en we samen de grote uitdagingen van deze tijd aan kunnen pakken".
Volt deed mee in Nederland, België, Bulgarije, Duitsland, Luxemburg, Spanje, Zweden en het Verenigd Koninkrijk. In Nederland haalde de partij met ongeveer 2 procent te weinig stemmen voor een zetel.
Lijsttrekker Reinier van Lanschot ziet de uitslag als een "enorme mijlpaal voor de Europese democratie. Ook als Volt geen zetel heeft behaald in jouw land, is het programma terug te zien door de zetel uit Duitsland."
De partij heeft nog niet besloten bij welke Europese fractie zij zich aansluit.
Burgemeester van Diemen boos op Roemenië
Burgemeester Erik Boog van Diemen is boos op de Roemeense autoriteiten. Zondag bleek dat Roemenen in Nederland moeite hadden om hun stem uit te brengen voor de Europese verkiezingen.
Roemenen konden op drie plekken in Nederland terecht. Volgens Boog waren er in Diemen veel te weinig faciliteiten en mensen om goede verkiezingen te kunnen houden. "Het gevolg was dat de Roemenen uren in de rij moesten staan om hun stem uit te kunnen brengen, en nog erger: veel mensen konden na sluiting van de stembureaus niet stemmen, ook al stonden zij al uren in de rij, soms al acht uur lang! Schandalig!" schrijft hij in een verklaring op Facebook.
Hij gaat het kabinet vragen de Roemeense autoriteiten hierop aan te spreken.
Roemenen konden zondag ook terecht in Den Haag. Toen het stembureau sloot, stonden er nog veel mensen te wachten om hun stem uit te brengen. De politie moest vervolgens ingrijpen toen mensen probeerden over de hekken bij het gebouw te klimmen.
Wilders rekent op comeback na nulresultaat
Geert Wilders gaat er niet vanuit dat de PVV door het verlies in de verkiezingen van vorige week voorgoed uit het Europese Parlement is verdwenen. 'De PVV zal terugkomen. We hebben de beste ideeën', twitterde Wilders.
Hij repte van een teleurstellend resultaat. 'Gelukkig hebben onze vrienden in onder andere Italië, Frankrijk en Vlaanderen wel fors gewonnen. Gefeliciteerd Matteo, Marine en Tom!'
Volgens de voorlopige uitslag van de Verkiezingsdienst van het ANP verdwijnt de PVV uit het parlement. De partij zit er nu nog in met vier zetels. Als Groot-Brittannië dit najaar de EU verlaat, komt de partij van Wilders, als er drie extra zetels naar Nederland gaan, alsnog in het Europees Parlement.
Half miljoen stemmen minder voor Baudet
Forum voor Democratie (FVD) is in twee maanden tijd meer dan 460.000 kiezers kwijtgeraakt. Bij de provinciale verkiezingen in maart stemden meer dan een miljoen Nederlanders op de partij van Thierry Baudet, donderdag kreeg FVD net geen 600.000 stemmen voor het Europees Parlement.
In vier gemeenten werd FVD de grootste partij: in Edam-Volendam (31 procent), Hellevoetsluis (22,1 procent), Nissewaard (20,3 procent) en Rucphen (19,2 procent). Bij de provinciale verkiezingen had FVD ruim 40 procent van de stemmen gekregen in Edam-Volendam, 27,9 procent in Hellevoetsluis en 24,9 procent in Nissewaard. In Rucphen ging FVD er wel iets op vooruit; in maart kreeg de partij daar namelijk 18,8 procent van de stemmen.
Net als bij de provinciale verkiezingen krijgt Baudet zijn stemmen vooral in plaatsen aan de rand van de grote steden. Zo kreeg FVD donderdag relatief veel stemmen in Zandvoort, Brielle, Purmerend, Westland, Schiedam, Zoetermeer, Ridderkerk en Vlaardingen.
© EPA — Thierry Baudet Verlies SP: Oost-Brabant, Limburg, Groningen
In elke gemeente is de SP donderdag achteruitgegaan. Nergens wist de partij ook maar gelijk te blijven, laat staan stemmen te winnen. Vooral in een paar regio's verloor de partij hard: het oosten van Noord-Brabant, het zuiden van Limburg en Groningen.
De SP noteerde haar grootste nederlaag in Boxmeer, geboorteplaats van oud-partijleider Emile Roemer. De partij kreeg vijf jaar geleden 24,1 procent van de stemmen in de Brabantse gemeente. Op donderdag moesten de socialisten genoegen nemen met 7,5 procent. In buurgemeente Cuijk raakte de partij 11,9 procentpunt kwijt. Ook op andere plekken in de regio, zoals Grave, Mill en Sint Hubert, Gemert-Bakel en Sint Anthonis, keerden de kiezers zich af van de SP.
Net over de provinciegrens in het Limburgse Gennep verloor de SP 14,3 procentpunt. In Zuid-Limburg ging de SP onder meer in Landgraaf, Heerlen, Brunssum, Kerkrade en Voerendaal hard onderuit. In Groningen verloor de partij aanzienlijk in Oldambt, Midden-Groningen, Westerwolde, Veendam en Pekela.
De minst slechte resultaten boekte de SP in de plaatsen waar de partij toch al klein was, zoals de overwegend gereformeerde gemeenten Urk, Staphorst, Bunschoten, Scherpenzeel en Elburg.
PvdA de grootste in tien provincies
In tien van de twaalf provincies heeft de PvdA de meeste stemmen gekregen. De partij van Frans Timmermans won in Noord-Holland, Zuid-Holland, Noord-Brabant, Gelderland, Utrecht, Groningen, Limburg, Flevoland, Drenthe en Friesland
In Limburg, thuisprovincie van Timmermans, boekten de sociaaldemocraten hun grootste overwinning. Ze kregen er 29 procent van de stemmen. In Drenthe stemde 23 procent van de kiezers op de PvdA.
In Overijssel kreeg het CDA de meeste stemmen. Zeeuwen kozen vooral voor de combinatie ChristenUnie-SGP, met een nipte voorsprong op de PvdA.
Grootste zege: ChristenUnie en SGP op Urk
In drie gemeenten is het partijen donderdag gelukt om een absolute meerderheid te halen. Meer dan de helft van alle inwoners stond achter ze. Nergens was de overwinning zo groot als op Urk. De gecombineerde lijst ChristenUnie-SGP kreeg er 70,7 procent van alle uitgebrachte stemmen. Dat was zelfs een achteruitgang, want vijf jaar eerder, bij de vorige verkiezingen, haalde de combinatie bijna 74 procent.
Forum voor Democratie werd donderdag de naaste rivaal van ChristenUnie-SGP op Urk. De partij van Thierry Baudet kreeg 14,8 procent van de stemmen op het voormalige eiland. CDA had 6,3 procent van de Urker kiezers achter zich, PVV kreeg 4,6 procent van de stemmen. Jezus Leeft werd vijfde met 1 procent. De eerste linkse partij op Urk is de PvdA met 39 stemmen, oftewel 0,6 procent.
In Staphorst kreeg ChristenUnie-SGP 54,6 procent van de stemmen. In Tubbergen schaarde 53,1 procent van de bevolking zich achter het CDA. Beide gemeenten liggen in Overijssel.
PVV krijgt klappen in oude bolwerken
De PVV heeft in elke Nederlandse gemeente een verlies moeten incasseren. De grootste klappen kreeg de partij van Geert Wilders in haar oude bolwerken. Edam-Volendam bijvoorbeeld. Vijf jaar geleden, bij de vorige Europese verkiezingen, was de PVV daar verreweg de grootste partij geworden met 31,1 procent van de stemmen. Nu bleef de partij steken op 5,8 procent.
In Rotterdam en Schiedam was de PVV vijf jaar geleden ook de grootste partij, maar na donderdag is de partij van Wilders daar zelfs kleiner dan DENK.
Hetzelfde beeld in het Brabantse Rucphen. Na een ruime overwinning in 2014 (37,6 procent), moet de partij nu genoegen nemen met 14,6 procent van de stemmen. In Kerkrade ging de PVV van 31,7 procent naar 10,6 procent, in Nissewaard van 26,6 procent naar 7,6 procent en in Almere van 19,1 naar 5,1 procent. Vijf jaar geleden kreeg de PVV in meer dan vijftig gemeenten de meeste stemmen, maar dat lukte afgelopen donderdag nergens.
De PVV wist de schade alleen beperkt te houden in die gemeenten waar de partij überhaupt niet groot was, zoals Wageningen en Groningen.
Moeizame verkiezingen voor D66 verliest in lommerrijk Nederland
In de schaduw van PVV en SP, die uit het Europees Parlement lijken te verdwijnen, heeft ook D66 moeizame verkiezingen beleefd. De partij werd ongeveer gehalveerd en ging van 15,5 naar 7,1 procent van de stemmen. Daardoor verloor D66 twee van de vier zetels in het parlement.
Het verlies van D66 was het grootst in Bloemendaal. Vijf jaar geleden kreeg de partij nog de meeste stemmen, meer dan een kwart van het totaal in het villadorp. Nu zakte de partij naar 11,3 procent. Ook in Gooise Meren (Naarden, Bussum en Muiden), Oegstgeest en Heemstede verloor de partij veel stemmen. De VVD ging in al die plaatsen met de zege aan de haal.
Ten opzichte van vijf jaar geleden raakte D66 ook studentensteden Amsterdam, Groningen, Delft, Leiden, Nijmegen, Utrecht en Wageningen kwijt. Die stemden donderdag voor GroenLinks. In Utrecht ging D66 van 26,4 naar 13,3 procent, In Leiden van 25,8 naar 12,5 procent en in Amsterdam van 25 naar 11,8 procent.
