Eerwraak
Burgemeester Van Zanen, het hoofd van de politie Midden-Nederland en de hoofdofficier van Justitie zeggen dat Gökman Tanis verdacht wordt van doodslag met terroristisch motief, maar inmiddels is eerwraak het meest waarschijnlijke motief, aldus bronnen aan het AD.
Dreigingsniveau terug naar 4
Het dreigingsniveau in de provincie Utrecht is terug op 4, het niveau van voor de aanslag. Dat meldt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). De politie heeft de vermoedelijke schutter opgepakt, waarna het dreigingsniveau verlaagd werd van 5 naar 4. In de rest van Nederland gold al langer niveau 4.
Bij niveau 5 is de terroristische dreiging in Nederland 'kritiek'. De NCTV heeft in dat geval concrete aanwijzingen dat terroristen op het punt staan een aanslag in Nederland te plegen, er heeft al een aanslag plaatsgevonden of er is een kans op een vervolgaanslag in Nederland. Bij niveau 4 is de kans op zo'n aanslag reëel.
Nieuwe foto verdachte Gökmen Tanis (37)
De politie heeft een nieuwe foto vrijgegeven van Gökmen Tanis, de 37-jarige verdachte die intussen werd opgepakt. Hij is opgepakt tijdens een inval in een pand aan de Oudenoord in Utrecht. Die straat ligt ten noorden van het centrum en station Utrecht Centraal, een paar kilometer van het 24 Oktoberplein waar de aanslag gebeurde.
Het is nog niet bekend hoe de politie hem op het spoor is gekomen.
Vermoedelijke schutter Utrecht opgepakt
De man die wordt verdacht van de dodelijke schietpartij in een tram in Utrecht is opgepakt. Dat lieten politie, justitie en de gemeente weten. Bij het sluiten van een persconferentie werd bekend dat de man was opgepakt.
Het is niet bekend waar en hoe Gökmen Tanis (37) is opgepakt. Ook het motief is nog niet bekend. De autoriteiten houden rekening met terrorisme, maar ook een privésituatie wordt niet uitgesloten.
Politie pakt andere verdachte op
Bij een huiszoeking na de schietpartij in Utrecht is iemand opgepakt. Het gaat echter niet om de vermoedelijke schutter. Wat de betrokkenheid van deze persoon precies is, wordt nog onderzocht, meldde de politie op een persconferentie.
Burgemeester: "Over motief nog geen duidelijkheid"
"Het is een zwarte dag voor onze stad. Nietsvermoedende en onschuldige mensen werden onder vuur genomen. Ik spreek mijn innige medeleven uit met de nabestaanden van de slachtoffers en alle mensen die er vanochtend bij waren. Ik heb ook veel waardering voor de mensen van de hulpdiensten, die massaal in actie kwamen en deden wat hen te doen stond. Tot nu toe zijn er drie dodelijke slachtoffers. Vijf slachtoffers zijn gewond, onder wie drie in ernstige toestand verkeren. Nog lang niet alles is duidelijk", zegt burgemeester Jan van Zanen.
"De vermoedelijke dader is nog niet gevonden. We doen er alles aan om hem te vatten. Dat heeft nu alle prioriteit samen met het verzorgen van de gewonden en het bijstaan van de nabestaanden. Over het motief van de dader is nog geen duidelijkheid."
Burgemeester Van Zanen ging ook in op het besluit om mensen in de loop van de middag weer ‘buiten te laten’. "Dat was een lastige afweging en een grote verantwoordelijkheid. Maar het was ook een zwaar besluit geweest om de stad nog langer op slot te houden."
Verdachte bekend bij politie
De 37-jarige verdachte Gökmen Tanis is geen onbekende bij de politie. Hij verscheen meerdere keren voor de rechter. NOS geeft een overzicht.
- februari 2012: inbraak in vrachtwagen in Best;
- december 2013: poging tot doodslag. Hij schoot toen met een vuurwapen op een flat in Kanaleneiland;
- mei 2014: winkeldiefstal in Utrecht
- oktober 2014: gespuugd en gedreigd naar agent;
- november 2014: onder invloed van alcohol gereden;
- oktober 2015: ruit vernield in Utrecht en daarna cel op het politiebureau vernield;
- juli 2017: verkrachting. Hij moest zich hiervoor op 4 maart voor de rechter in Utrecht verantwoorden.
Het is onduidelijk of hij ook daadwerkelijk voor deze feiten werd veroordeeld.
Verdachte Gökmen Tanis
Onderzoek motief in relationele sfeer
De politie onderzoekt of het motief van de schutter in Utrecht ligt in de relationele sfeer, aldus de politiewoordvoerder. "Er gaan veel geruchten rond op dit moment. We onderzoeken dat."
Wel benadrukt hij dat dit slechts een van de mogelijke scenario's is. "We sluiten een terroristisch motief niet uit", besluit de politiewoordvoerder.
Advies om binnen te blijven opgeheven
Mensen in Utrecht hoeven niet meer binnen te blijven, ook al is de schutter nog niet opgepakt. "Nu wij er van uitgaan dat zich op maar één plek een schietincident heeft voorgedaan, trekken wij het advies om binnen te blijven in. Blijf wel alert. Ziet u verdachte situaties, meent u de verdachte te herkennen, laat het ons weten", zegt burgemeester Jan van Zanen.
Motief
De politie meldt rekening te houden met een terroristisch motief, maar 100 procent zekerheid hebben ze nog niet. "Zou ook kunnen dat het in de relationele sfeer is", zegt politiewoordvoerder Bernard Jens aan NOS. "We wachten op het onderzoek van de recherche voor we daar verder uitspraken over doen."
Bekenden van verdachte "beschrijven hem als knettergek"
De politie heeft een foto verspreid van de verdachte, Gökmen Tanis. Een 37-jarige man die werd geboren in Turkije. Volgens de Nederlandse journalist Yelle Tieleman, verscheen de man al verschillende keren voor de rechter. "Verkrachting, diefstal, openlijk geweld. Bekenden van hem beschrijven hem als knettergek."
"In 2013 is de verdachte ook betrokken geweest bij een schietpartij in Kanaleneiland. Hij beschoot toen mensen die bij een flatgebouw liepen."
Volgens AD moest hij zich op 4 maart voor de rechter in Utrecht verantwoorden in verband met een verkrachtingszaak. Hij zou zijn slachtoffer meermaals hebben verkracht. Ook zou hij hebben gedreigd haar huis in de brand te steken en zou hij haar in haar gezicht hebben geslagen.
De afgelopen jaren werd hij verdacht van een poging inbraak in een vrachtauto, zou hij een winkeldiefstal hebben gepleegd, beledigde en bedreigde hij een een agent door hem in het gezicht te spugen en zou hij dronken in een auto hebben gereden, zo meldt AD.
Onze journalist Ken Standaert ter plaatse
Carjacking
Een auto die na de schietpartij in Utrecht werd gezocht, is teruggevonden aan de Tichelaarslaan. Het gaat om een rode Renault Clio. De auto was kort ervoor gestolen tijdens een carjacking aan de Amerikalaan, een eind verderop. Die laan ligt in de wijk Kanaleneiland, net als het 24 Oktoberplein waar de schietpartij in de tram plaatsvond.
"Vlak voor het schietincident aan het 24 Oktoberplein in Utrecht is aan de Amerikalaan bij een carjacking een rode Renault Clio buitgemaakt. De betreffende auto is later aangetroffen aan de Tichelaarslaan. De politie vraagt eenieder die meer informatie heeft over de zaak zich te melden. Dat kan via de opsporingstiplijn op het nummer 0800-6070", zo meldt de politie van Utrecht op Twitter.
Drie doden, negen gewonden
Er zijn minstens drie doden gevallen bij de aanslag in Utrecht, dat zegt burgemeester Van Zanen in een video op Twitter. Er zijn ook zeker negen gewonden. Drie van de gewonden zijn er ernstig aan toe. De burgemeester zegt uit te gaan van een terroristisch motief.
Nog volgens de burgemeester is er sprake van één dader, maar "het is niet uit te sluiten dat er meerdere daders zijn". De naam van die ene verdachte, Gökmen Tanis, werd bekendgemaakt door de politie van Utrecht. "Onze gedachten gaan uit naar de nabestaanden van de slachtoffers en de mensen die er getuige van zijn geweest", zei de burgemeester. "Echt vreselijk."
"Omdat niet is uit te sluiten dat zich nieuwe incidenten zouden kunnen voordoen, en om mogelijk te maken dat de politie zijn werk doet, maar vooral om rust te krijgen in onze stad en de directe omgeving, is u geadviseerd tot nader order binnen te blijven als u niet echt naar buiten moet", sloot de burgemeester zijn videoboodschap af.
Politie corrigeert naam verdachte
Politie Utrecht heeft de naam gecorrigeerd van de verdachte. Het gaat om Gökmen (en niet Gökman) Tanis, een 37-jarige man die in Turkije werd geboren. Volgens het Algemeen Dagblad stond hij op 4 maart voor de rechter in Utrecht in verband met een verkrachtingszaak.
De krant sprak ook een getuige die zegt het gevoel te hebben dat de verdachte zich in de tram op één iemand richtte. "Hij mikte op die mensen die die vrouw probeerden te helpen". "Omstanders probeerden haar weg te trekken maar toen ze dat deden, ging die man speciaal achter haar aan en mikte op die omstanders."
Premier Rutte: "Ongeloof en afschuw"
In Utrecht is vandaag geschoten op inzittenden van een tram. Daarbij zijn gewonden gevallen, en mogelijk ook doden. Dat zei de Nederlandse premier Mark Rutte tijdens een persconferentie.
"Ons land is op dit moment opgeschrikt door een aanslag in Utrecht. De eerste berichten geven aanleiding tot een mengeling van ongeloof en afschuw. Onze gedachten zijn bij de slachtoffers, bij hun naasten en nabestaanden. Hun leven is van het ene op het andere moment overhoop gehaald", zegt Rutte.
"We zetten alles op alles om de dader of daders zo snel mogelijk te pakken. Een daad van terreur is een aanval op onze beschaving, onze tolerante en open samenleving. Mocht dit een terreurdaad blijken, dan past hierop maar één antwoord. Onze rechtsstaat, onze democratie zijn sterker dan fanatisme en geweld. We zullen niet wijken voor onverdraagzaamheid. Nooit", aldus Rutte.
Minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) voegde eraan toe dat het kabinet alles doet om de autoriteiten in Utrecht te ondersteunen. "Ik roep iedereen op de aanwijzingen van de autoriteiten nauwgezet te volgen. Wees maximaal alert, maar blijf ook rustig."
Aan het einde van de middag - rond 17 uur - wordt het crisisberaad op het ministerie van Justitie en Veiligheid hervat. "Dan zullen we u nader informeren", aldus Grapperhaus.
Inval Beneluxlaan
De Nederlandse politie doet een inval in de Beneluxlaan in Utrecht, zo heeft de openbare omroep NOS gemeld.
Editie NL gewaagt van een inval in de wijk Ondiep in Utrecht. Het gaat om de Laan van Engelswier.
Volgens de NOS-radio is een gezocht voertuig gevonden. Het gaat om een rode wagen die verlaten was. Daarop is aan de afgesloten straat bewijsmateriaal uit een woning gehaald.
Op een andere plaats, aan de andere zijde van het plein waar de schietpartij heeft plaatsgevonden, zouden volgens de NOS twee mensen zijn gearresteerd.
Verkrachtingszaak
Volgens Nederlands journalist Yelle Tieleman, stond de man die ze nu zoeken "twee weken geleden nog voor de rechter, i.v.m. een verkrachtingszaak".
Foto verdachte
Politie Utrecht heeft op Twitter een opsporingsbericht verspreid. "De politie vraagt u uit te kijken naar de 37-jarige Gökman Tanis (geboren in Turkije) in verband met het incident vanmorgen", zo staat op Twitter te lezen. Hij heeft mogelijk iets te maken met de schietpartij op het 24 Oktoberplein in Utrecht. "Benader hem niet zelf maar bel direct de opsporingstiplijn 0800-6070", voegt de politie er aan toe.
Politie in actie bij op twee locaties
Speciale eenheden van de Nederlandse politie zijn in actie bij de Utrechtse Trumanlaan, op zo'n 500 meter van het 24 Oktoberplein.
Journalisten die zich hadden opgesteld ter hoogte van een vierlaags flatgebouw in de buurt van de Van Heuven Goedhartlaan zijn weggestuurd.
De kruising met de Van Heuven Goedhartlaan is afgezet met politielint. Politie te paard ziet er op toe dat er niemand de straat in kan.
Op sociale media zijn ook beelden te zien van een "enorme politiemacht" rond de Churchillaan, op de hoek met de Beneluxlaan.
De Trumanlaan ligt vlak achter het 24 Oktoberplein waar de schietpartij in een tram plaatsvond.
Ook op de Laan van Engelswier op de hoek van de Tichelaarslaan valt de politie nu binnen, melden journalisten ter plaatse.
Stand van zaken
Wat we nu weten over de schietpartij in Utrecht:
• Rond 10.45 uur werd er geschoten op een tram op het 24 Oktoberplein in Utrecht. Een man zou er met een zwaar wapen geschoten hebben op reizigers.
• Er zijn verschillende slachtoffers. Officiële cijfers zijn er nog niet, maar op beelden is te zien dat er minstens één dode is gevallen.
• Getuigen zagen na de schietpartij een rode Renault Clio wegrijden. Op verschillende plaatsen in en rond Utrecht zijn arrestatieteams paraat voor een mogelijke inval: zowel in de Trumanlaan als in de Tichelaarslaan is er veel politieactiviteit.
• In de provincie Utrecht is het allerhoogste terreurniveau van kracht. Alle inwoners van de stad wordt gevraagd binnen te blijven, het openbaar vervoer is stilgelegd.
Gemeente Utrecht: "Blijf binnen"
De veiligheidsdiensten en de gemeente Utrecht raden alle inwoners van de stad aan binnen te blijven. "Nieuwe incidenten worden niet uitgesloten. De politie is op dit moment nog op zoek naar de dader."
Het openbaar vervoer met trams en bussen in Utrecht is eveneens volledig stilgelegd. Alle bussen rijden hun rit nog uit om mensen naar hun bestemming te brengen en gaan daarna naar de stelplaats terug. De NS meldt dat de treinen wel van en naar Utrecht rijden.
"Een dader is voortvluchtig"
De politie bevestigt dat "een dader voortvluchtig is". Voorlopig is er dus sprake van één persoon. "Op dit moment is een ingewikkelde operatie bezig op zoek naar de verdachte."
Op last van de politie is het hele tramverkeer in Utrecht stilgelegd.
Onder de gewonden zijn ook mensen die zwaargewond zijn, zo laat de politie weten. De politie kan nog niet zeggen om hoeveel slachtoffers het gaat.
Opvallend is dat Pieter-Jaap Aalbersberg, Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, zijn persconferentie begon met te zeggen dat er wel meerdere schietpartijen hebben plaatsgevonden. De politie ontkende dat net ervoor.
Arrestatieteams op verschillende plaatsen
De politie is actief op zoek naar een rode Renault Clio. Op verschillende plaatsen in en rond Utrecht zijn speciale arrestatieteams aanwezig.
Politie bereidt mogelijk inval voor
Op dit moment houdt een team van gewapende agenten een woning onder schot aan de Trumanlaan, vlakbij het 24 Oktoberplein. De straat is afgezet. Of een of meerdere daders zich hier ophouden, is niet bekend.
Dreigingsniveau naar hoogste niveau
De NCTV schroeft het dreigingsniveau voor de provincie Utrecht tot vanavond 18.00 uur op naar niveau 5. Dat is het hoogste dreigingsniveau en betekent dat "een terroristische aanslag op handen is" en dat er kans is op "een vervolgaanslag". Deze maatregel is voor het eerst van kracht, weet RTL Nieuws.
Burgemeester Jan van Zanen van Utrecht laat in een eerste reactie weten dat de verzorging van gewonden nu voorop staat. Hij spreekt van "een afschuwelijk en ingrijpend incident waarbij slachtoffers zijn gevallen".
Dode persoon op trambaan Utrecht
De schietpartij in een tram in Utrecht lijkt het leven te hebben gekost aan tenminste een persoon. Ter plekke ligt op de trambaan, tussen twee tramstellen in, een volledig met laken afgedekt slachtoffer.
Mogelijk op meerdere plekken geschoten
De politie voert een onderzoek naar schietpartijen op andere plekken in Utrecht. De schutter is mogelijk in een auto ontkomen. Dat meldt een politiewoordvoerder aan AD. De anti-terrorismedienst NCTV houdt crisisoverleg. Afritten van de A2 richting Brabant worden bewaakt. Ook op de A16 ter hoogte van Breda staat politie op post.
Politie Utrecht houdt rekening met "eventueel terroristisch motief"
De politie in Utrecht houdt rekening met een "eventueel terroristisch motief". De dader of daders zijn nog altijd op de vlucht.
Meerdere slachtoffers, Rutte heeft overleg met crisisteam
Slachtoffers worden uit de tram gehaald en met spoed naar het ziekenhuis gebracht. Het is nog onduidelijk om hoeveel slachtoffers het exact gaat.
De Nederlandse premier Mark Rutte spreekt over een "verontrustende situatie" en overlegt met het crisisteam dat is samengeroepen. Het regeringsoverleg in Den Haag is afgebroken. Op het Binnenplein, waar het parlement is gevestigd, is er extra beveiliging. Op militaire leest geschoeide politie draagt zichtbaar automatische wapens.
Politie bevestigt schietincident
De politie van Utrecht bevestigt dat er om 10.45 uur een schietpartij plaatsvond in een tram. Verschillende helikopters zijn ingezet.
Mogelijk meerdere daders
Volgens getuigen heeft een man in een tram op weg naar het station van Utrecht een wapen getrokken en meerdere personen neergeschoten, melden onze collega's van het Algemeen Dagblad. De hulpdiensten zijn massaal aanwezig en bezig met eerste hulp in de tram.
Andere getuigen melden dat er er op de tram verschillende personen waren die het vuur hebben geopend. De dader(s) is/zijn nog op de vlucht, de politie is een klopjacht gestart.
Een anti-terreur-eenheid is naar de locatie gestuurd. Ook zijn er verschillende trauma- en politiehelikopters naar de plek gevlogen. Slachtoffers worden met de helikopter naar ziekenhuizen in de omgeving gevlogen. De politie meldt op Twitter dat de omgeving ruim is afgezet en verzoekt om hulpverleners de ruimte te geven. Het tramverkeer is stilgelegd.