Donderdag weer verder
De zitting is gesloten. Donderdag zullen de advocaten hun pleidooi voortzetten.
Advocaat: ‘U mag vinden wat u wilt. Maar ik wil wel graag weten wat u vindt van deze verklaringen’
Volgens de verdediging lieten de aanklagers in het requisitoir ontlastend bewijs buiten beschouwing. Er zijn tal van verklaringen die tegenstrijdig zijn met het beeld dat het OM van Holleeder schetst, bepleit Janssen. ‘U mag vinden wat u wilt. Maar ik wil wel graag weten wat u vindt van deze verklaringen. Laat ze niet onbesproken.’
Zo wijst hij erop dat het OM heeft gesteld dat Holleeder ook achter de moord op Sam Klepper (2000) zat. Maar in het dossier zitten verklaringen die een heel andere richting op wijzen, er speelden immers andere conflicten in het de onderwereld in die periode. ‘Maar het OM zegt dat Holleeder het heeft gedaan en, hup, het bericht belandt in de media.’ Dat irriteert de advocaat. Hij vindt het ‘niet fair’. Holleeder staat niet terecht voor deze liquidatie.
‘Het OM laat een groot deel van de bewijsmiddelen onbesproken’
Sander Janssen bespreekt de moord op mede-Heinekenontvoerder Cor van Hout. Hij werd in 2003 doodgeschoten. Volgens het OM gaf Willem Holleeder de opdracht.
‘Het OM laat een groot deel van de bewijsmiddelen onbesproken’, stelt Janssen. Hij schetst een korte geschiedenis van de onderwereld in de jaren negentig: in die tijd speelden er allerlei conflicten tussen concurrerende criminelen.
In die periode ontstond er ook een conflict tussen Van Hout en Willem Holleeder. In 1996 werd de eerste aanslag op het leven van Van Hout gepleegd – hij overleefde. Volgens justitie zat niet Holleeder, maar het criminele duo Sam Klepper en John Mieremet achter deze mislukte aanslag.
De advocaat zegt niet te begrijpen dat de aanklagers wel stellen dat Willem Holleeder de woning van Van Hout in 1996 aanwees. Holleeder zou in die periode de banden hebben aangehaald met Klepper en Mieremet. Volgens de verdediging is de basis voor deze stelling - een later interview met John Mieremet - heel fragiel.
Hij vindt dat er geen sprake is ‘van een evenwichtige bewijsvoering’.
De laatste meters van vandaag: 150 pagina's
‘We gaan nu echt meters maken’, kondigt advocaat Janssen aan. Hij zal de laatste 150 pagina’s van vandaag behandelen. ‘In 45 minuten.’
Rechter Wieland: ‘Prachtig.’
‘Willem Holleeder mag wel op mijn feestje komen’
Naast de verklaring van Korkmaz is er nog iets waardoor justitie een verband legt tussen Holleeder en een groep huurmoordenaars uit Alkmaar, deze groep zou verantwoordelijk zijn voor het doodschieten van Willem Endstra in 2004.
In 2008 zou Holleeder een kerstkaartje hebben gehad van Murat K., iemand die banden zou hebben met deze groep uit Alkmaar.
Volgens de verdediging zegt dit kaartje helemaal niets. Want Holleeder krijgt ‘heel veel gekke brieven’. Malewicz: ‘Mensen willen met hem trouwen, ze willen kinderen met hem krijgen. Ze willen met hem op vakantie. We kregen zelfs een brief van iemand die vroeg of we een schorsingsverzoek konden indienen. Deze persoon was jarig, en wilde dat Holleeder op zijn feestje kwam. Holleeder kon wel een ‘frisse neus’ gebruiken, stelde deze briefschrijver.’
‘Verklaringen van getuige Korkmaz zijn niet als bewijs te gebruiken’
Er zijn meer getuigenissen waar de verdediging vraagtekens bij zet. Nu is het woord aan advocaat Robert Malewicz. Hij bespreekt de getuigenis van Hidir Korkmaz. In 2005 ontving de Criminele Inlichtingen Dienst (CIE) informatie over de moord op Willem Endstra. Volgens deze anonieme bron kwam de moordopdracht van Willem Holleeder.
Later bleek deze bron Hidir Korkmaz te zijn, een crimineel die schoon schip wilde maken en nauwe connecties zei te hebben met de uitvoerders van de moord op Endstra in 2004. In de strafzaak tegen hen legde deze beschermde getuige in 2015 uitvoerige verklaringen af.
En ook in deze strafzaak tegen Willem Holleeder wordt Korkmaz – tot verbazing van de verdediging - gezien als een belangrijke getuige. Want stellen de advocaten: deze Korkmaz heeft alleen informatie ‘van horen zeggen’ en zijn getuigenis is ‘warrig en onsamenhangend’.
In eerdere, aanpalende strafzaken besloten rechters de getuigenis van Korkmaz daarom niet te gebruiken als bewijs. Wat de verdediging van Holleeder betreft moet ook deze rechtbank de verklaringen van Korkmaz terzijde schuiven. ‘Er zijn zoveel tegenstrijdigheden en die kunnen we niet meer aan hem voorleggen’, stelt Malewicz.
De getuige overleed in 2017 tijdens een visongeluk. Volgens Willem Holleeder kenden Korkmaz en hij elkaar helemaal niet, en kan zijn verklaring niet kloppen.
Wat advocaat Malewicz betreft is Korkmaz een ‘hindernis’ die niet genomen kan worden. Hij vergelijkt dit liquidatieproces met een paardenrace, eentje waarbij de advocaten en het OM ‘paarden zijn’ en ‘hindernissen moeten nemen’, zodat de rechtbank tot een eindoordeel kan komen. ‘Als het OM bij de hindernis Korkmaz aankomt, kan het paard deze niet nemen. Het paard moet er omheen lopen, en dat betekent diskwalificatie.’
Advocaat: getuigen verweven Endstra-tapes met hun eigen herinneringen
Een van de bewijsmiddelen die is ingebracht in deze strafzaak zijn de zogenoemde ‘achterbankgesprekken’. Voor zijn dood in 2004 voerde Willem Endstra heimelijk gesprekken met de politie op de achterbank van een auto. ‘Deze gesprekken hadden een hoog ouwe-jongens-krentenbroodgehalte’, aldus Janssen. Er wordt niet kritisch doorgevraagd door de politie, stelt de advocaat. ‘En dat terwijl Endstra aantoonbaar onjuist verklaart over zijn eigen rol, en over het aannemen van crimineel geld.’
Deze gesprekken tussen Endstra en de politie verschenen in 2006 in boekvorm. Volgens Janssen is dit een voorbeeld van hoe anderen vervolgens aan de haal gaan met het verhaal van Endstra en steeds stelliger gaan verklaren over de rol van Willem Holleeder.
‘Het OM zal stellen dat juist het feit dat anderen hetzelfde verklaren, bewijst dat het de waarheid is.’ Maar de advocaat ziet het anders. Volgens Janssen verweeft bijvoorbeeld getuige Astrid Holleeder passages uit de Endstra-tapes met haar eigen herinneringen. ‘Over Cor van Hout, over het schoonmaken van geld, over 20 miljoen euro in de pot bij Dino S., over een bezoek aan Joegoslavië.’
Het is voor de rechtbank onmogelijk om te achterhalen wat deze getuige uit eigen wetenschap weet, stelt Janssen.
Advocaat: getuige Den Hartog zet zaken ‘sterker aan’
Volgens advocaat Janssen zette getuige Sandra den Hartog in haar verklaring delen ‘sterker aan’. Hij vindt vooral dat ze de mist ingaat als ze verklaart over de dag waarop Cor van Hout is geliquideerd. De voormalige Heinekenontvoerder werd in 2003 doodgeschoten. Volgens het OM kwam de opdracht van Holleeder.
Den Hartog stelde dat Holleeder die dag ‘jolig’ thuiskwam. Hij was volgens de getuige zichtbaar tevreden met de dood van zijn zwager en voormalige ‘bloedgabber’. Ze heeft onder meer verklaard dat Willem Holleeder die avond met haar heeft gegeten in een huis in de Amsterdamse Van Eeghenstraat.
Wat Janssen betreft staat dit verhaal haaks op het beeld dat de getuigen van de verdachte schetsen: Holleeder zou altijd cryptisch praten en nooit expliciet zijn over de moordopdrachten.
Holleeder ontkent dat hij op de avond van de moord in 2003 met Den Hartog in de Van Eeghenstraat is geweest.
Volgens Janssen is nu – 15 jaar later – niet meer te achterhalen wie er gelijk heeft. Er is geen bewijs voor wat Holleeder zegt, maar ook niet voor wat Den Hartog zegt. Volgens de verdediging mag de rechtbank deze belastende verklaring over Holleeders rol bij de moord op Cor van Hout niet ‘als dragend bewijsmiddel’ gebruiken. ‘U kunt geen afgewogen oordeel geven en stellen: dit vinden we betrouwbaar.’
Janssen: ‘De kracht van het woord deed in volle omvang zijn werk’
Janssen vervolgt zijn pleidooi met een analyse van het ‘mediaframe’ van Willem Holleeder. In 2002 gaf crimineel John Mieremet een interview aan De Telegraaf. Daarin stelde hij dat Willem Endstra ‘de bankier van de onderwereld’ is, en dat Holleeder ‘diens bewaker’ is.
Sindsdien heeft het imago van Holleeder een vlucht genomen, stelt Janssen. Holleeder komt in berichtgeving steeds vaker naar voren als ‘topcrimineel’, als ‘opdrachtgever van liquidaties’ en als ‘de godfather van de Amsterdamse onderwereld’.
Volgens de advocaat werd er vervolgens door steeds meer getuigen uit het milieu verklaard dat ‘in het milieu het verhaal gaat dat Holleeder opdracht gaf tot liquidaties’. Dat is wat hem betreft ook niet zo gek: er werd gepraat over Holleeder naar aanleiding van berichten in de media. Volgens Janssen is er sprake van een zichzelf versterkend effect. ‘De kracht van het woord deed in volle omvang zijn werk. Het blijft rondzingen dat Willem Holleeder een sleutelrol vervulde bij liquidaties.’
Sandra den Hartog is een 'geharde' vrouw die in staat is 'om glashard te liegen'
‘Ik stel maar weer eens vast dat u bent wie u bent’, zegt rechtbankvoorzitter Frank Wieland op de 57ste zittingsdag tegen verdachte Willem Holleeder.
Advocaat Sander Janssen gaat vandaag verder met zijn pleidooi. Vorige week heeft hij bepleit dat de kroongetuigenverklaringen niet gebruikt mogen worden omdat het OM vergaande afspraken met Peter la S. en Fred R. heeft gemaakt. Volgens de advocaat had dat niet gemogen.
Daarnaast plaatste de verdediging vrijdag vraagtekens bij de getuigenissen van de zussen Astrid en Sonja Holleeder.
Vandaag begint Janssen met de bespreking van de getuigenis van Sandra den Hartog. Zij is de ex van Willem Holleeder. Volgens het OM behandelde Willem Holleeder haar als ‘zijn bezit’. Hij zou haar bovendien hebben ‘afgeperst’ voor vele miljoenen.
Wat Janssen betreft moet de rechtbank heel kritisch kijken naar de getuigenis van deze getuige. Volgens hem is zij juist een 'geharde' vrouw, iemand die in ‘staat is om glashard te liegen’. Jarenlang heeft Den Hartog door middel van tal van schijnconstructies een comfortabel te leven geleid van crimineel geld, benadrukt Janssen. Ze was de partner van de in 2000 geliquideerde beruchte crimineel Sam Klepper.
Den Hartog was verdachte in een omvangrijk witwasonderzoek, vervolgt Janssen. Dit Fiod-onderzoek duurde 6,5 jaar en het dossier beslaat ruim drieduizend pagina’s. In 2014 was het witwasonderzoek afgerond. In diezelfde periode begon Den Hartog te praten met justitie.
Het OM heeft nooit een vervolgingsbesluit genomen in de Fiod-zaak. Vervolging zou verregaande consequenties hebben voor Den Hartog, stelt de advocaat. ‘Een enorme financiële schuld van miljoenen euro’s waar je de rest van je leven niet vanaf komt, en misschien zelfs wel een gevangenisstraf.’
Volgens Janssen is het geen toeval dat dit dossier in een ‘diepe la is verdwenen’. Sinds ze als getuige met het OM spreekt, gebeurt er niks meer in deze zaak, stelt de raadsman. Wat hem betreft heeft Den Hartog daardoor wel degelijk een belang om belastend te verklaren over Willem Holleeder.
Ze heeft niks willen vertellen over het Fiod-onderzoek tijdens deze strafzaak tegen haar ex, vervolgt de advocaat. Daarbij beriep de getuige zich op haar verschoningsrecht: een getuige hoeft zichzelf immers niet te belasten. Wat de advocaat betreft had de rechtbank echter wel 'zicht moeten krijgen op het zwaard van Damocles dat boven haar hoofd heeft gehangen, en wat de invloed daarvan is geweest op haar getuigenis'.